Een reis naar Indonesië heeft mij een andere wereld doen ontdekken. Een wereld met een andere cultuur dan ik gewend ben, een omgeving vol nieuwe geuren en kleuren. In vier korte verhaaltjes vertel ik jullie over mijn bijzondere ervaringen op Bali.
Terrasbouw in Bestala, Seririt.
Rijstvelden
Alsof we door een documentaire reden. Zo voelde het toen ik vanuit de auto voor het eerst Bali zag. Kronkelende weggetjes door de bergen met kleine huisjes waar iedereen buiten op straat leeft. Maar het meest kenmerkend vind ik de groene terrassen en de rijstvelden voor de rijstbouw. Het gebied achter ons vakantiehuis bestond uit rijstvelden en boerderijtjes. Vaak waren de bewoners aan het werk. Op blote voeten liepen ze achter de ploeg aan of plantten ze jonge rijstplantjes. Elke keer als we er met ons scootertje voorbij reden, lachten ze ons vriendelijk toe.
Het planten van jonge rijstplantjes gaat vliegensvlug. Routinematig werken twee groepjes diagonaal naar elkaar toe. Het ene groepje vanuit de ene hoek van het veld, het andere groepje vanuit de andere hoek. Plons, plons, plons, de plantjes worden stuk voor stuk vlot in de grond gezet. Als een magneet zuigen ze zich vast in de natte klei. Ik verbaas me over de leeftijd van de harde werkers. Een oudere man kijkt mij even glimlachend aan. Dan gaat hij weer verder. Er moet gewerkt worden.
De rijstplantjes worden diagonaal geplant.
De harde werker
De achtertuin van Kundalini Beach Houses in Ume Anyar.
Wandeltocht
Samen met onze gids Putu wandelden we 3 uren lang door het Balinese landschap langs terrassen en rijstvelden in Bestala. Hij legde ons uit dat rijst, de belangrijkste bron van voedsel op Bali, behoort tot grassoorten zoals tarwe, haver en rogge. De rijstplant ziet er ongeveer hetzelfde uit, maar hij heeft veel vocht en warmte nodig om goed te kunnen groeien. Op Bali hebben ze dan ook een slim irrigatiesysteem bedacht voor het aan- en afvoeren van water, namelijk de hoogteverschillen tussen de velden. Bij terrasbouw is dit goed te zien. Met dijkjes en sluisjes wordt het water dat uit de bergen komt vastgehouden. Een veld hoeft niet het hele jaar bevloeid te worden, maar wordt een paar weken onder water gehouden. Daarna laten boeren het water verder stromen naar het veld van hun buren. Zo delen alle boeren uit een dorp het water met elkaar op een eerlijke manier. Mooi geregeld!
Onze gids Putu weet alles over de rijstbouw.
Rijst (padi)
Terrassen
Padi, beras, nasi
In de plant of in de pan, wij noemen rijst gewoon rijst. In Indonesië worden meerdere woorden gebruikt om rijst aan te duiden, afhankelijk van de verschillende stadia van de rijst. Het begint bij padi. Dit is de rijst in de plant terwijl hij groeit en wanneer hij geoogst is. Daarna wordt de padi in de zon te drogen gelegd. Als de padi klaar is voor gebruik, maar nog niet gekookt is, heet het beras. Als de beras gekookt is wordt het nasi genoemd. Dan heb je nog nasi putih (witte rijst), nasi goreng (gebakken rijst) en nasi kuning (gele rijst).
Af en toe zien we een kampong met wat varkens of koeien. Bij een huis houden we even pauze en daar wordt ons kokoswater en kokos aangeboden. Lekker! Als we weer verder lopen vertelt Putu waarom er zoveel palmbomen groeien naast de rijstvelden. Die houden met hun wortels de natte grond samen, zodat die niet uitzakt. Op sommige plekken dienen de palmbomen voor de eigenaar ook als een afrastering van het stuk grond.
In de rijstvelden zie je vaak een offer staan. Rijst is daar de belangrijkste bron van voedsel en wordt gezien als een geschenk van de rijstgodin Dewi Sri. Zij is dan ook de meest aanbeden god op Bali. Levenskracht en vruchtbaarheid, daar staat zij voor. Levenskracht en vruchtbaarheid is inderdaad wat ik gezien heb op Bali. Zonder de levens- en de wilskracht van de hardwerkende inwoners zou de rijst niet groeien. Zonder de vruchtbaarheid van de grond zouden de inwoners niet kunnen leven.
Puur natuur, kokoswater en kokos.
Kokospalm
De vruchtbare terrassen in Bestala.
Met dit laatste artikel over eten en drinken op Bali is mijn verhalenreeks over de ceremonie, de Luwak koffie, de markt en de rijstbouw afgelopen. Ik hoop dat het je geïnspireerd heeft. Als je ooit de kans krijgt om naar Indonesië te gaan… zeker doen! Voor mij was het een fantastische ervaring.
Foto’s: Jaline Schoonhoven