Foodies 05/2024
Dinner party
Foodies 5 Dinner party
THT en TGT datum

Foodwatch alert! Zó voorkom je dat een etiket jou misleidt

Advertentie

Als echte foodie ga je op zoek naar de beste ingrediënten. Maar hoe kies je in de zee van verschillende merken de juiste producten? En hoe weet je zeker wat je precies in huis haalt? Al ben je iemand die intuïtief zijn mandje vult of juist elk lettertje op de verpakking leest, vandaag heb ik voor iedereen praktische tips waar je op moet letten als je een etiket leest.

Voorkant versus achterkant

De Engelsen zeggen ‘Don’t judge a book by its cover’ wat wil zeggen dat schijn bedriegt. Ik zou willen zeggen ‘Don’t judge a product by its front label.’ De meeste mensen kijken alleen naar de voorkant van de verpakking, terwijl dat maar heel weinig over het product zegt. Er is binnen de EU wettelijk vastgelegd wat er allemaal op een etiket vermeld moet worden en hoe. Deze wettelijke informatie vind je altijd op de achterkant van de verpakking. Dit is de volledige informatie die nauwkeurig wordt opgesteld door specialisten en, als het goed is, dan ook aan alle eisen voldoet en een betrouwbare weergave is van wat je koopt. De voorkant staat hier meestal volledig los van, deze wordt namelijk door marketeers bedacht en is bedoeld om je met mooie afbeeldingen en leuke teksten te verleiden tot aankoop. Zo kan het zijn dat je een afbeelding van frambozen ziet op de voorkant van een yoghurtpak, terwijl de yoghurt alleen aroma’s bevat. Tip nummer 1 luidt daarom: laat je niet misleiden door de mooie voorkant en kijk altijd goed naar de achterkant.

Benaming

Om te weten wat je koopt is het altijd goed om eerst naar de benaming van het product te kijken. Zoals je waarschijnlijk al vermoedt, bedoel ik daarmee niet de vaak veel attractievere naam op de voorkant maar de eerlijke naam op de achterkant. Terwijl op de voorkant een product aangeprezen wordt als ‘superfood healthy breakfast smoothie bowl’, staat er op de achterkant misschien ‘Magere yoghurt met 30% appelsapconcentraat, 3% mangopuree en 1% lijnzaad’. Mwah, laat maar. Waar de commerciële naam je vooral leuk in de oren moet klinken en hoge verwachtingen moet oproepen, geeft de ‘saaie’ wettelijke naam je een reëel beeld van wat je koopt. Kijk dus goed naar het laatste en vraag je af of je het product nog steeds zo graag wilt hebben.

Binnen de EU zijn heel veel wettelijke namen bovendien beschermd, zodat de samenstelling en kwaliteitscriteria kunnen worden gewaarborgd. Zo kun je in de volksmond zomaar iets boter, chocolade of sap noemen, maar zodra je het als wettelijke naam op de verpakking vermeldt, moet het product aan allemaal eisen voldoen. Zo mag boter geen plantaardige vetten bevatten en mag je als fabrikant aan sap geen water of suiker toevoegen. Let dan ook goed op de exacte bewoordingen op de verpakking. Zie je mayo, choco of geslagen room in de naam staan in plaats van mayonaise, chocolade en slagroom? Grote kans dat de fabrikant de naam iets heeft aangepast om de wettelijke eisen te omzeilen. Een paar letters te veel of te weinig in de naam kan dus betekenen dat je een heel ander product voor je neus hebt dan je dacht.

Ingrediënten

Misschien wist je het al, maar laten we dit voor de zekerheid nogmaals duidelijk maken: ingrediënten worden op de verpakking vermeld in dalende volgorde op basis van de hoeveelheid in het product. Op de eerste plaats staat dus altijd het ingrediënt dat het meest aanwezig is, good to know. Een uitzondering vormen ingrediënten die minder dan 2% van de receptuur uitmaken; deze mogen in een willekeurige volgorde staan. Door goed naar de volgorde te kijken krijg je dus al een redelijk beeld van hoe het product samengesteld is. Daarnaast wordt er bij de ingrediënten vaak de hoeveelheid in het product vermeld, uitgedrukt in %. Dat is verplicht voor ingrediënten die in beeld en tekst op de verpakking voorkomen of die typerend zijn voor het product, zoals tomaten in ketchup. Op die manier kun je goed verschillende merken met elkaar vergelijken en geen eieren voor je geld kiezen.

Zonder toegevoegde suiker

Suiker zijn we de laatste jaren als vergif gaan zien, het is dan ook niet gek dat de claim ‘zonder toegevoegde suikers’ als marketingtruc wordt ingezet en op de verpakking wordt geplaatst om producten aantrekkelijker te maken. Helaas nog heel vaak onterecht, terwijl het product wel degelijk toegevoegde suikers bevat. Vaak wordt er dan een ingrediënt gebruikt dat de meeste mensen niet snel zien als toegevoegde suiker, denk hierbij aan honing, melasse en alles wat -stroop, -siroop of -concentraat in de naam heeft. Appelsapconcentraat klinkt misschien onschuldig, maar het is eigenlijk niets anders dan suiker gewonnen uit appels; het heeft niets meer met fruit te maken en het is niet beter dan witte suiker die we zo verafschuwen. Wil je echt weten of het product geen toegevoegde suikers bevat? Check dan goed de ingrediënten. Kijk bovendien in de voedingswaardetabel hoeveel suiker het product per 100 gram bevat. Een product ‘zonder toegevoegde suikers’ zou nauwelijks of geen suiker moeten bevatten.

Allergenen

Het is in de EU verplicht om allergenen op de verpakking extra te benadrukken door ze bijvoorbeeld in hoofdletters, dikgedrukt of in een andere kleur te vermelden. Zo kun je bijvoorbeeld TARWEbloem of tarwebloem zien staan. Het gaat dan om de 14 wettelijke allergenen, namelijk gluten, schaaldieren, eieren, vis, pinda’s, soja, melk, noten, selderij, mosterd, sesam, sulfiet, lupine en weekdieren. Let wel goed op, want om ze te herkennen moet je wel goed weten welke ingrediënten tot deze groepen behoren. Zo betekent weipoeder dat het product melk bevat, is zwavel een ander woord voor sulfiet en moet je bij hoki bedenken dat het om een vissoort gaat. Aan de andere kant bevatten cacaoboter en kokosmelk ondanks hun naam geen melk en is kokosnoot eigenlijk geen noot. Pinda’s en noten worden ook heel vaak over één kam geschoren, terwijl dit twee aparte groepen zijn. Er bestaan daarnaast veel meer allergenen dan de 14 bovengenoemde groepen maar die komen minder vaak voor, dus is het niet verplicht om deze te benadrukken op de verpakking. Ben je dus allergisch voor avocado, zal je de verpakking altijd extra goed moeten checken.

Met onze praktische tips kun je voortaan valse beloftes op de verpakking van betrouwbare informatie onderscheiden en op die manier alleen de beste ingrediënten in huis halen. In het begin kost het misschien even wat tijd, maar goed nieuws: hoe vaker je een etiket checkt, hoe beter het je afgaat. Als ervaren foodwatcher kun je snel elk etiket screenen en laat je je nooit meer om de tuin leiden door nietszeggende verkooppraatjes.

Profielfoto van

Martina Silbrníková

Kan moeilijk begrip opbrengen voor mensen die weinig lusten. Zelf lust ze namelijk alles, behalve grapefruit en tonic (ieuw, zo bitter!). Houdt van kluiven, no shame. Eet kilo’s boter en verafschuwt margarine. Vindt kaas met wijn het allerlekkerste toetje.

Cover voor

Inspiratie in je mailbox

Wist je dat we wekelijks een nieuwsbrief versturen met de lekkerste recepten, handige kooktips en speciale aanbiedingen? Schrijf je nu in!