Luxemburg is een Europees land met zo’n 670.000 inwoners. Het land grenst aan België, Duitsland en Frankrijk en is ontzettend populair onder expats. Maar ook voor foodies is er meer dan genoeg te vinden, zoals de beste lokale kaas, cider én wijn uit Luxemburg.
Advertentie
Kaas, cider en wijn uit Luxemburg
Zowel het land als de gelijknamige stad zijn wat mij betreft meer dan de moeite waard om te bezoeken. Een weekendje weg, een korte citytrip of een hele vakantie - Luxemburg heeft meer dan genoeg te bieden. Eerder deelden we al onze favoriete restaurants, maar wist je dat je ook hele goede kaas, cider en wijn uit Luxemburg kunt proeven?
Ik verbleef een paar dagen in Luxemburg en ging onder andere langs bij een kaasfabriek in Berdorf, een producent van cider in Born en een prachtige wijngrot in Remich.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief van Foodies Travel en ontvang de beste hotspots en tips in je mail!
Advertentie
Kaas uit Luxemburg
De eerste ochtend dat ik in Luxemburg ben rijd ik met de auto vanuit Luxemburg-stad naar het dorp Berdorf, in de regio Mullerthal. Ik ga langs bij Fromagerie Schmalen, de kaaswinkel die onderdeel is van melkveebedrijf Berdorfer Kéis.
Ongeveer 30 jaar geleden kwam René Schmalen, na een vakantie - vol met kaas - in Oostenrijk, op het idee om in Luxemburg kaas te maken. Samen met zijn vrouw Siely begon hij zich te richten op de productie van kaas. Het begon kleinschalig, maar al snel kwamen er steeds meer klanten en werd de kaas van René erg populair.
Niet veel later breidde het bedrijf van René en Siely verder uit. Verschillende nieuwe kaassoorten kwamen in het assortiment, waaronder de Roude Bouf, een kaas die ondertussen bekend is in heel Luxemburg. Ook de typische Berdorfer Kéis is overigens erg populair.
Fromagerie Schmalen
Ondertussen zijn we jaren verder, en worden zowel de fabriek als de kaaswinkel gerund door Monique Schmalen (de dochter van René en Siely) en haar man Jan. De boerderij waar alle melk vandaan komt wordt gerund door Patrick Schmalen (de zoon van René en Siely) en zijn vrouw Anne.
Bij aankomst word ik vriendelijk begroet door de dame die achter de toonbank staat in de kaaswinkel. Wat blijkt? Ze is Nederlandse. Jaren geleden is ze met haar man naar Luxemburg vertrokken om een boerenbedrijf te runnen. Ze zijn ondertussen met pensioen, en nu staat ze regelmatig in de kaaswinkel van Fromagerie Schmalen.
Niet veel later komt ook Monique Schmalen naar voren. Ze kijkt een beetje bezorgd en legt uit dat er nét een grote yoghurtmachine kapot is gegaan in de fabriek. Alle hens aan dek, ze moet even wat zaken regelen.
Van stress is overigens niets te merken, het gaat dan ook zeker niet ten koste van de warme gastvrijheid. Ik krijg een heerlijke kop koffie en neem plaats op het fijne terras, aan de voorzijde van de winkel.
Kazen om te proeven
Even later komt Monique naar buiten met een behoorlijk plateau vol met verschillende kazen, allemaal gemaakt in Luxemburg. "Ik moest even wat telefoontjes plegen, maar alles is onder controle", vertelt Monique. "We maken niet alleen kazen, we verkopen bijvoorbeeld ook yoghurt en ijs in de winkel, al is de kaas veruit het populairste product."
De houten plank ligt vol met prachtige kazen, waaronder de Berdorfer Kéis, Roude Bouf, CamemBerdorfer en Mëllendaller.
Berdorfer Kéis
De Berdorfer Kéis lijkt een beetje op Goudse kaas, maar smaakt een stuk dieper. "Deze kaas wordt gemaakt van koemelk en rijpt zo'n 24 maanden", vertelt Monique. "We maken ook verschillende varianten, bijvoorbeeld met truffel, of met tomaat en basilicum".
De kaas met truffel ligt ook op de plank, ik proef meteen een stukje. De kaas smelt weg op mijn tong en smaakt fantastisch, zeker zo in de zon op het terras, net als de variant met zongedroogde tomaat overigens.
Roude Bouf
Roude Bouf smaakt voor een relatief jonge kaas best pittig, al na zes weken rijpen is de kaas klaar voor consumptie. Ik proef de klassieke variant die vol van smaak is, maar Monique vertelt dat ze ook varianten met peper, chili of truffel verkopen.
Naast dat de kaas erg smakelijk is op een goede kaas- of borrelplank door de pittige smaak en zachte structuur, is Roude Bouf ook geschikt om mee te koken. De kaas is bijvoorbeeld ideaal voor raclette, al denk ik dat 'ie ook erg lekker smaakt op een tosti of door een ovenschotel.
CamemBerdorfer
De volgende kaas die ik proef is de CamemBerdorfer. Monique legt uit: "Deze kaas is een knipoog naar de Franse camembert. Het grootste verschil is dat we de kaas al vrij jong verkopen. Zo kunnen de klanten zelf bepalen of ze de kaas jong eten, als deze nog fris en licht smaakt, of dat ze de kaas nog even laten rijpen, waardoor de smaak wat dieper en pittiger wordt."
Ik neem een stukje van de kaas en proef direct de typische smaak van camembert, maar dan lichtjes op de achtergrond. Slim bedacht, zo kun je zelf bepalen wanneer je de kaas eet, en heb je invloed op de sterkte van de smaak. Liever geen stinkkaas in de koelkast? Dan eet je 'm jong. Houd je van wat pit? Dan laat je de kaas nog een tijdje liggen.
Mëllendaller
"De Mëllendaller is ook lekker om te laten smelten in de oven", vertelt Monique. "Om vervolgens groenten of brood te dippen in de kaas, al kun je 'm ook gebruiken voor kaasfondue of raclette, door de goede smeltcapaciteit." De kaas heeft een lichtrode korst en is haast smeerbaar.
Natuurlijk proef ik ook deze kaas. Na de eerste hap besluit ik dat dit misschien wel mijn favoriet is. De kaas heeft een volle smaak met een beetje pit, smelt heerlijk weg op je tong en heeft door de korst een fijne structuur. Heerlijk!
Uiteindelijk verlaat ik Fromagerie Schmalen met een volle tas, gevuld met verschillende soorten kaas. Het is maar goed dat ik met de auto ben, want ik heb flink ingeslagen voor thuis.
Je vindt Fromagerie Schmalen aan 2 Rue de Consdorf in Berdorf, Luxemburg.
Advertentie
Advertentie
Cider uit Luxemburg
Net als in Nederland groeien er veel appels en peren in Luxemburg. Het grote verschil? Bij ons vind je voornamelijk aangelegde appel- en perengaarden, zoals in de Betuwe. In Luxemburg groeit het fruit in traditionele boomgaarden, die vaak al honderden jaren vermengd zijn met het natuurlijke landschap.
Jarenlang gebeurde er niets met deze boomgaarden, totdat drie vrienden besloten cider te gaan produceren. Zo ontstond Ramborn Cider, de allereerste ciderproducent in Luxemburg. Nieuwsgierig zet ik koers richting het dorpje Born, waar ik welkom was voor een rondleiding én proeverij.
Ramborn Cider
Al in de tijd van de Romeinen werd er cider gemaakt in Luxemburg, het sap van appels en peren werd volop gefermenteerd. In de afgelopen eeuw is deze traditie in verval geraakt, waarbij ook veel boomgaarden en fruit verloren zijn gegaan.
De drie oprichters van Ramborn Cider wilden de traditie nieuw leven inblazen, nadat ze in Groot-Brittannië volop geproefd hadden van diverse ciders. Langzaamaan ontdekten ze de verhalen van hun grootouders, die vroeger lokale appels gebruikten om hun eigen cider te maken. Ze ontdekten boomgaarden vol met appels, peren en kweeperen in Luxemburg, helaas vaak slecht onderhouden en verwilderd.
Boomgaarden nieuw leven inblazen
Als het allereerste ciderbedrijf van Luxemburg werkt Ramborn aan het terughalen van de traditie van het maken van cider. Daarbij wordt gebruik gemaakt van - vaak eeuwenoude - boomgaarden in Luxemburg, die met hulp van de lokale bevolking nieuw leven worden ingeblazen. Goed voor de biodiversiteit, goed voor de natuur, goed voor de boeren én goed voor ciderliefhebbers.
Tegenwoordig werken de heren van Ramborn Cider samen met meer dan honderd lokale boeren om de boomgaarden op te knappen, te behouden en te verbeteren, waarbij ze een eerlijke prijs betalen voor het fruit. Bij Ramborn zien ze de boomgaarden als de Europese regenwouden die bescherming nodig hebben.
Meer dan 100 soorten appels en peren
Op hun moderne en gerenoveerde boerderij maken ze nu behoorlijk wat ciders, in verschillende smaken. Zo vind je bijvoorbeeld ook ciders met een snufje vanille of een scheutje rum én zijn er al flink wat ciders van Ramborn in de prijzen gevallen.
De boeren uit de omgeving halen jaarlijks grote kratten op, waar duizenden kilo's appels en peren in passen. Vervolgens plukken ze het fruit - vaak samen met de lokale bevolking - en brengen ze het naar Ramborn. Daar wordt het fruit eerst geperst, waarna het in grote tanks van roestvrijstaal fermenteert, tot er cider ontstaat.
Zo wordt er tegenwoordig cider gemaakt van Erbachhofer-appels, een eeuwenoud ras uit Luxemburg. Maar ook perencider, met peren van boomgaarden die wel twee- tot driehonderd jaar oud zijn. En dat alles omdat drie vrienden ooit cider gingen proeven in Groot-Brittannië.
Ciders proeven
De meeste ciders van Ramborn zijn in diverse winkels en in de horeca in Luxemburg verkrijgbaar, maar het is nog veel leuker om langs te gaan op hun prachtige locatie in Born. Bijkomend voordeel: je kunt meteen de verschillende soorten ciders en sappen proeven!
Na een rondleiding door het prachtige pand en de mysterieuze kelders neem ik plaats op het zonnige terras, benieuwd naar de smaak van Luxemburgse ciders. Als eerste proef ik Ramborn Perry, een cider gemaakt van peren. De cider is lekker fris, je vergeet bijna dat er alcohol inzit. Je proeft duidelijk de zoete en frisse smaak van peren. Nog voor ik mijn glas leeg heb, besluit ik al dat ik hier wat van ga inslaan voor thuis.
Vervolgens komt de klassieke appelcider op tafel, een medium-dry cider, gemaakt van diverse appelsoorten. Daar waar je van appelsap gewend bent dat het vooral zoet is, smaakt de cider perfect in balans met zowel zoete als zure smaken. De perencider blijft mijn favoriet, maar ook van de appelcider sla ik wat in voor thuis...
Je vindt Ramborn Cider aan 23 Duerfstrooss in Born, Luxemburg.
Advertentie
Wijn uit Luxemburg
Misschien denk je bij Luxemburg niet direct aan wijn, maar dat is volledig onterecht. Zeker in de Luxemburgse Moezel vind je prachtige wijnen. Zelf ben ik voornamelijk fan van de vele cremants die hier geproduceerd worden, maar ook de overige wijnen zijn kwalitatief erg goed.
Ik ga langs bij de wijngrot van St Martin, waar hun bijzondere wijnen rijpen. Nu is de grot al een prachtige locatie op zichzelf, maar zeker in combinatie met een proeverij van wijn uit Luxemburg is het een geweldig uitje.
Caves St Martin: wijn uit Luxemburg
Alleen de route naar Caves St Martin is overigens al de moeite waard, ik rijd met de auto door talloze pittoreske dorpjes langs de Moezel. De dorpjes worden afgewisseld door prachtige wijngaarden, vaak op heuvels langs de oever van de Moezel.
Aangekomen bij Caves St Martin is er aan de buitenkant niet veel te zien. Dat is ook niet zo gek, het merendeel van deze wijnproducent bevindt zich in een grote grot. Deze is meer dan een kilometer lang, en grotendeels met de hand uitgegraven aan het begin van de 20e eeuw - met behulp van dynamiet.
Koude temperaturen
Van tevoren ben ik geïnstrueerd om warme kleding mee te nemen, terwijl het buiten - zeker in de zon - erg aangenaam is. Als snel ontdek ik waarom er een trui in mijn tas zit, de temperatuur in de grot ligt gemiddeld rond de 12 graden. En dat is best fris.
Het merendeel van de druivenoogst is net achter de rug, waardoor de tanks in de grot vol zitten met druivensap, dat volop aan het fermenteren is. Laura wacht me vriendelijk op bij de immense ingang van de grot, voor een uitgebreide rondleiding. Ze trekt haar jas aan en waarschuwt alvast: "Door de fermentatie hangt er wat CO2 in de grot. Laat het weten als je wat benauwd wordt, dan gaan we meteen naar buiten."
Wijnparadijs onder de grond
We stappen door een grote glazen deur, en staan ineens aan het begin van de grot. Je voelt direct het verschil in temperatuur en luchtvochtigheid, ik ben blij met mijn dikke trui. Laura legt uit: "De grot is speciaal voor wijn gemaakt, in 1919 werd deze voor het eerst in gebruik genomen. Door de lage temperaturen en hoge luchtvochtigheid is het de perfecte plek om wijnen te laten rijpen."
Als eerste komen we langs grote, ingebouwde tanks van cement. "Hier fermenteren we het druivensap", vertelt Laura. "In zo'n tank gaat wel 35.000 liter." Los van de temperatuur en vochtigheid voel je dat het wat benauwd is, waarschijnlijk door de CO2. We lopen dan ook snel door, de hoek om.
Daar zie ik een lange gang, met een lichte bocht naar links. Aan de rechterzijde liggen houten vaten waarin de wijn rijpt, aan de linkerzijde staan hoge tanks van roestvrijstaal. "Al deze vaten en tanks zitten vol met wijn", legt Laura uit. "Hier rijpt de wijn tot het eindproduct, voordat we het bottelen. Naast witte en rode wijn maken we voornamelijk cremant, een mousserende wijn zoals champagne of cava.
Iets verderop liggen de flessen cremant opgeslagen in grote rekken, bijna klaar voor de verkoop. De grot is op zichzelf al adembenemend mooi, maar door de vele wijn lijkt het haast of ik in een ondergronds wijnparadijs terecht ben gekomen.
Wijn uit Luxemburg proeven
Na de rondleiding komen we aan het eind van de grot terecht in de wijnwinkel, waar de temperatuur een stuk aangenamer is. Laura zet wat glazen op tafel, samen met een aantal flessen wijn. Als eerste proef ik twee cremants, waarvan ik de rosé heel erg aangenaam vind. Je raadt het al, daar gaan wat flessen van mee naar Nederland.
Vervolgens proef ik nog van de verschillende wijnen, zoals auxerrois, chardonnay, pinot gris en riesling. Stuk voor stuk smaken de wijnen fruitig en licht, met een wat zurige afdronk - waar ik overigens erg van houd. Ook de lichte chardonnay en prettige riesling gaan mee naar huis, maar de cremant blijft mijn favoriet.
Je vindt Caves St Martin aan 53 Route de Stadtbredimus in Remich, Luxemburg.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief van Foodies Travel en ontvang de beste hotspots en tips in je mail!
Advertentie
Onze tips
Restaurants in Luxemburg: de beste hotspots en tips
10x de beste hotels in Luxemburg
Deze culinaire steden in Europa wil je niet missen
Restaurants in Parijs: de beste tips & hotspots
10x de goedkoopste landen van Europa om uit eten te gaan
Restaurants in Antwerpen: 17x ontbijten, lunchen en dineren
Pays d’Oc IGP: deze wijnen uit Zuid-Frankrijk wil je drinken
Restaurants in Amersfoort: dit zijn de beste hotspots en tips
Restaurants in Almere: dit zijn de beste hotspots en tips
Restaurants in Marseille: de beste tips en hotspots
Bas Erkens
Redacteur
Eet alles wat los en vast zit. Slaat nooit een maaltijd over. Vindt koude pasta en pizza hét beste ontbijt ter wereld. Kaas is volgens hem het mooiste product ooit. Dipt zijn chips in salsa, maar danst het ook.