Lekker lokaal: de Oosterscheldekreeft is er weer!

RedactieRedactie31 maart 2023

Op haar elektrische motor scheurt Laura de Grave het hele land door, op zoek naar de lekkerste producten van eigen bodem. Spring je achterop? Deze keer ontdekt ze alles over Oosterscheldekreeft.

Oosterscheldekreeft

De Oosterschelde doet me soms denken aan de magische onderwaterwereld van De Kleine Zeemeermin, met haar overvloed aan vis en schaal- en schelpdieren. Waar veel Nederlanders op vakantie overheen zwemmen, surfen of kijken, ligt een schatkist aan Zeeuwse mosselen, oesters, Noordzeekrab en alikruiken. Aan de randen en kanten kruipt hier tussen de stenen en rotsen Oosterscheldekreeft, een bijzondere lokale kreeft waarop slechts van 1 april t/m 15 juli gevist mag worden. Samen met duurzame visexpert Bart van Olphen spring ik in Zierikzee op een kreeftenboot om Oosterscheldekreeft te vissen, en ‘m vervolgens aan wal te BBQ’en.

Iedere week de leukste verhalen en lekkerste recepten ontvangen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief:

Kerst Tip

Een ontspannen kerst.

Bij MediaMarkt kun je terecht voor de beste Kleine keukenapparatuur kerstdeals. Leuk voor onder de kerstboom.

Ja wil ik

Je aanmelding is helaas niet gelukt. Probeer het later nog eens.

Als muntjes in het casino

Wij hebben een motto: “Kale koppen niet te stoppen!”, visser Huib Smits wijst naar medevisser Arjan Kostermans, en trekt zelf zijn pet van zijn hoofd. De sfeer zit er gelijk in, aan boord van de ZZ-15. Vandaag halen de twee vissers, die elkaar al kennen sinds de kleuterschool, negen lijnen naar binnen. Ofwel: negen touwen, waaraan acht tot tien kooien zitten. “Wat ik mooi vind aan deze visserij is dat jij niet de vis zoekt, maar dat je een kooitje neerlegt en de kreeft jou opzoekt”, vertelt Bart. “Het is altijd een mysterie hoeveel erin kruipen”, lacht hij. “Alsof je muntjes inzet in het casino.”

oosterschelde kreeft

Schatkisten vol Oosterscheldekreeft

Op het midden van de boot bevindt zich een soort grote sjoeltafel. Zodra we ter hoogte van visrestaurant Heerenkeet de eerste lijn hebben bereikt, werken de twee mannen in een treintje. Aan de voorkant van de boot hijst Huib de kooien aan het touw omhoog met een katrol. Op het midden van de brede tafel haalt Arjan de Oosterscheldekreeften en het oude, aangevreten aas eruit, en doet nieuwe verse zalmkoppen erin. Aan de achterkant van de boot vallen de fuiken met de stroom mee het water in, zodat ze weer netjes achter elkaar komen te staan – voor een volgende winstkans.

Duurzame visserij

De gevangen Oosterscheldekreeften lijken net schilderijen, met wel vijftig tinten paars en blauw. “Kijk”, wijst Huib naar een grote en kleine kreeft. “Moeder en kind.” Als hij de kreeft omdraait, blijkt dat het vrouwtje opnieuw zwanger is. Aan haar brede buik hangen ontelbaar veel larfjes. Hij gooit de kreeft terug het water in. Het kleintje meet hij vanaf zijn oogkas, hij is net te kort. “Die geven we weer even zwemles. Hup!” Huib gooit de Oosterscheldekreeft weer terug. “We mogen geen zaadkreeften en kreeften meenemen kleiner dan 87 mm van de oogkas in de nek gemeten”, legt hij uit.

oosterschelde kreeft

Kreeft voorbereiden

Met een twintigtal goede kreeften varen we drie uur later de haven van Zierikzee weer binnen. Aan wal, ter hoogte van de Zeelandbrug vertelt Bart: “Voor de juiste bereiding snijd je de kreeft doormidden op de plek op zijn kop waar een kruis zit. Dan doe je hem, met de kop eerst, in zwaar kokend, bubbelend water met deksel erop. Ik kook kreeft altijd even 2-3 minuten voor, als ik hem op de BBQ doe.” De gekookte scharen hakt hij halverwege in met de achterkant van een mes. Het lijfje van de inmiddels rode kreeft snijdt hij in de lengte doormidden.

oosterschelde kreeft Bart van Olphen

Volle kreeftensmaak

In de binnenkant zit een soort lichtgroene smurrie. “Dat is Tomalley”, legt de visexpert uit. “In tegenstelling tot wat veel mensen denken, kun je dit groene prutje gewoon eten. Sterker nog, het is erg lekker en geschikt als smaakmaker in sauzen!” Bart roert de Tomalley door wat mayonaise, en mixt deze met fijngesneden bleekselderij, geblancheerde venkel, sjalot, augurk en peterselie. De kreeft grilt hij nog 3-4 minuten op de BBQ, het lijfje met de vleeskant naar beneden zodat er mooie bruine grillstrepen op komen. Hij geeft me een bord aan, met erop de zoete kreeft met de heerlijk frisse, iets knapperige venkel-selderij remoulade. “Lauwwarm serveren”, tipt hij. “Dan komt de smaak het beste tot zijn recht.”

Lekker lokaal

Laura de Grave is culinair journalist, kookboekenschrĳfster en presentator. Ze schreef diverse boeken, waaronder het Amsterdam kookboek en haar kookboek Lekker Lokaal. Ook presenteerde ze de video-serie Lekker Lokaal voor 24Kitchen.

Laura & Bart van Olphen