Lekker lokaal: zo wordt koolzaadolie gemaakt

RedactieRedactie26 november 2022

Op haar elektrische motor scheurt Laura de Grave het hele land door, op zoek naar de lekkerste producten van eigen bodem. Spring je achterop? Deze keer ontdekt ze hoe je koolzaadolie maakt.

Waarschijnlijk heb je wel een fles olijfolie in je keukenkast staan. Maar koolzaadolie? Grote kans van niet. “Koolzaadolie is in de Nederlandse keuken nog vrij onbekend. Slechts één op de honderd Nederlanders gebruikt deze olie”, vertelt boer Geert Lindenhols uit Drenthe. “En dat terwijl in Duitsland een kwart van alle inwoners in koolzaadolie bakt.” In ons buurland zien ze de voordelen er al van in: koolzaadolie is namelijk goed voor zowel de planeet als voor jezelf. De Drentse boer verbouwt het koolzaad zelf, en perst er olie van. “Hier in de buurt noemen ze me ook wel ‘de oliesjeik’.”

Iedere week de leukste verhalen en lekkerste recepten ontvangen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief:

Je aanmelding is helaas niet gelukt. Probeer het later nog eens.

Koolzaadvelden: de nieuwe tulpenvelden

De boerderij van Geert is niet te missen in de omgeving: een bijzondere windmolen, gemaakt van hout en ijzer markeert fier als een vlag zijn terrein. Ongeveer ieder met bloemetjes geelgekleurd veld in een straal van vijftien kilometer hieromheen is van hem. “Kijk”, wijst Geert op een pad van voetsporen dat naar een aan zijn koolzaadvelden toe leidt. “Er worden hier veel foto’s gemaakt.” Ik geef hem mijn telefoon, lach en loop naar de veel belopen inham in het koolzaadveld. “Nou, doe mij er ook maar één dan!”

koolzaadolie laura

Een biotoop vol leven

Naast prachtig om te zien, zijn de koolzaadvelden van Geert geweldige gewassen boordevol biodiversiteit. Overdag schuilen er hazen en reeën in, tussen de gele bloemen bloeien klaprozen en viooltjes en erboven zoemen bijen. “Rondom mijn koolzaadvelden staan wel meer dan honderd bijenvolken”, vertelt Geert. “Voor bij en is koolzaad hét gewas waarmee ze na hun winterslaap weer op krachten kunnen komen. Van één voetbalveld komt ruim honderd kilo honing.” Ook onder de grond is de plant tot nut. “Ieder gewas dat ik na koolzaad teel, levert tien procent meer opbrengst op”, legt de boer uit.

De oliesjeik van Drenthe

De boer opent een nog groene peul, en laat de zaadjes erin zien. Na de oogst in juli (winterkoolzaad) en september (zomerkoolzaad) perst hij de gedroogde zaadjes jaarrond voorzichtig met een schroefpers tot koudgeperste goudgele olie. In zijn schuur houdt Geert zijn vinger onder de pers, de olie druipt erop. Hij steekt zijn vinger in zijn mond. “Heerlijk!” Een centrifuge slingert vervolgens de olie rond, waardoor overgebleven deeltjes van het koolzaadschilletje bezinken. Na het afvullen is de olie klaar voor gebruik. “Koolzaadolie heeft een hoog verhittingspunt van wel 240 graden Celsius, en is daardoor geschikt voor zowel frituren als salades.”

koolzaadolie laura

Lokaal en circulair

Het bedrijf van Geert is op zijn zachtst gezegd bijzonder te noemen. Alles hier is circulair. De windmolen levert elektriciteit voor de oliepers. Bij de productie wordt niets van de plant weggegooid. “Het koolzaadstro drogen en malen we, dat wordt gebruikt als ligbed voor koeien, kippen en paarden. Van het koolzaadstof dat daarbij vrijkomt maken we pellets, die dienen als verwarming in ons bedrijf”, vertelt Geert. De geelzwarte brokken die overblijven na het persen, zijn eiwitrijk veevoer. En zelfs Geerts tractoren rijden op hergebruikte koolzaadolie. “Daarin zijn eerder snacks gefrituurd. De gereinigde olie gebruiken we als biobrandstof.”

koolzaadolie laura

Supergezond én lekker

Naast goed voor de planeet, is koolzaadolie ook goed voor jou. “Er is geen gezondere olie dan koolzaadolie”, vertelt Geert. “Er zitten minder verzadigde (lees: ongezonde) vetten in koolzaadolie dan in olijfolie (6,5 procent ten opzichte van circa 13 procent) en veel omega 3- en omega 6-vetzuren. “Je weet wel, waarvoor je normaal gesproken bij de visboer in de rij gaat staan.” Of het ook lekker is? Daarvoor steek ik mijn vingers in de olie. Mmm … het smaakt mild en een beetje nootachtig. Dit is mijn favoriete olie tegenwoordig, met name om in te bakken.

Lekker lokaal

Laura de Grave is culinair journalist, kookboekenschrĳfster en presentator. Ze schreef diverse boeken, waaronder het Amsterdam kookboek en haar kookboek Lekker Lokaal. Ook presenteerde ze de video-serie Lekker Lokaal voor 24Kitchen.

koolzaadolie laura