Zo maak je bramenjam net als vroeger

Wil je zelf bramenjam maken? Dan is het goed om te weten dat ze maar kort in het seizoen zijn; aan het einde van de zomer – van augustus tot september – zijn deze zwartblauwe bessen op hun best. Vruchten die groot en sappig zijn, prettig zoetzuur smaken en makkelijk van het steeltje loslaten, zijn rijp en geschikt voor consumptie. Dus heerlijk voor in de zelfgemaakte bramenjam! Onrijpe of gekneusde bramen kun je beter laten liggen (of hangen). Je kunt in Nederland slechts een kleine hoeveelheid bramen in de natuur plukken, mits je daarbij respectvol omgaat met de natuur.

Wil je het hele jaar genieten van je bramenoogst? Dan kun je met ons recept een heerlijke bramenjam maken:

Heb je bramen geplukt om er zelf jam van te maken? Dan is het handig om te weten hoe je die bramen het beste kan bewaren. Zacht fruit zoals bramen of aardbeien hebben een snelle stofwisseling en bederven daarom sneller dan bijvoorbeeld appels. Kneus de vruchten niet en maak ze pas goed schoon voor de consumptie. Anders spoel je hun natuurlijke beschermende laagje weg en vormt het vocht een voedingsbodem voor schimmels en bacteriën.

Bewaar bramen en ander zacht fruit altijd in de koelkast, hiermee vertraag je de chemische processen die tot het narijpen en vervolgens het rotten leiden. Het beste leg je de vruchten op een stuk keukenpapier, zodat ze droog en stevig blijven. Verwijder rottende en beschimmelde vruchten direct zodat ze de rest niet ‘besmetten’. Bramenjam maken is een goede manier om bramen lang houdbaar te maken.

Vanaf het moment dat een vrucht wordt geplukt, treden er direct veranderingen op. De cellen gaan kapot, het weefsel verteert zichzelf, de structuur en de smaak veranderen. Kortom, het fruit bederft. Micro-organismen die zich in de lucht of aan het oppervlak van de vruchten bevinden, versnellen dit proces.

Door het suikergehalte in fruit te verhogen, wordt het fruit beter bestand tegen de micro-organismen. Suiker is namelijk, net als zout, een uitstekend natuurlijk conserveringsmiddel. Er zijn verschillende manieren om dat te doen. Je kunt fruit konfijten of er bijvoorbeeld samen met (gelei)suiker een lekkere jam of gelei van maken. Bramenjam maken is dus een fantastische manier om bramen lang houdbaar te maken zodat je er nog maanden van kunt genieten.

Jam of confituur is een gegeleerd mengsel van suiker, vruchtenmoes (of -pulp) en water. Jam bevat dus het fijngeprakte vruchtvlees, maar ook stukjes fruit en soms hele vruchten. Bij gelei wordt de vruchtenmoes gezeefd voor het gegeleerd wordt. De vaste deeltjes worden er uit gehaald en er zitten dus geen stukjes fruit in.

Het resultaat is een homogene, heldere massa. Jam, confituur en gelei zijn in Nederland producten met een beschermde benaming. Dat betekent dat ze aan bepaalde eisen moeten voldoen wat betreft de productiewijze en samenstelling om zo te mogen heten. Soms zie je in de winkel producten met de namen ‘vruchtenspread’ of bijvoorbeeld ‘aardbeienspread’. Deze lijken op jam maar voldoen niet aan de definities zoals vastgelegd in de Nederlandse Warenwet.

Pectine is een polysacharide die zorgt voor de geleiachtige consistentie van jam en marmelade. Er zit van nature pectine in de celwanden van vrijwel alle vruchten, maar de exacte hoeveelheid verschilt per fruitsoort. Appels en citrusvruchten zoals grapefruits en sinaasappels bevatten de meeste pectine; in bramen vind je veel minder pectine.

Hoe meer pectine erin zit, hoe makkelijker het fruit zal geleren bij het maken van jam. Bramen bevatten niet genoeg pectine, dus moet je extra pectine toevoegen tijdens de bereiding. Dat doe je door middel van geleisuiker – een speciale suiker voor het maken van jam waar pectine aan is toegevoegd.