Eten in Turkije: wat je écht moet bestellen als je op reis bent

Het is vast geen verrassing, als ik op reis ga draait het voornamelijk om eten. Ik kan uren dwalen door buitenlandse supermarkten, genieten van markten vol lokale producten en bij restaurants bestel ik steevast gerechten die ik juist niet ken. Mijn favoriete Turkse gerechten? Van mantı tot aan köfte – bekijk snel wat je móét eten in Turkije als je op reis of vakantie bent…

Overal in Turkije kom je linzensoep tegen, oftewel mercimek çorbası. In veel regio’s kom je verschillende varianten tegen, maar de gemene deler is over het algemeen dat rode linzen de basis zijn. Vaak wordt de soep op smaak gebracht met lokale kruiden, ui, wortel, aardappel, citroen en boter.

De soep is vaak simpel, voedzaam en verwarmend. Naast een kneepje citroen en een scheutje gesmolten boter is het ook heerlijk om wat pul biber toe te voegen. Ga je binnenkort naar Istanbul? Probeer deze soep dan eens bij het restaurant Çiya Sofrası.

Zelf maken? Probeer dan eens dit recept voor Turkse linzensoep:

Als we het dan toch over Turkse soep hebben, dan mag işkembe çorbası niet ontbreken op het lijstje met mijn favoriete Turkse gerechten. Dit is een romige soep met onder andere runderpens. Klinkt misschien niet aantrekkelijk, maar het is een ontzettend smaakvolle soep.

De rundermaag wordt langzaam gegaard tot een zachte bouillon met knoflook, azijn en citroen. Het resultaat is hartig, licht zurig en behoorlijk krachtig van smaak. Ideaal als je bijvoorbeeld een flinke kater hebt, je vindt de soep dan ook vaak bij restaurants die de hele nacht open zijn.

Misschien is dit wel mijn favoriete eten in Turkije: mantı. Dit zijn een soort dumplings met vlees, op smaak gebracht met pul biber, sumak en verse kruiden. Vervolgens wordt het geserveerd met dikke Turkse yoghurt en een saus van gesmolten boter en rode peper. Het gerecht wordt ook wel Turkse ravioli genoemd, omdat mantı daar wel wat van weg heeft.

Dit gerecht kom je haast overal in Turkije tegen, al at ik de lekkerste misschien wel bij ⁠Karaköy Lokantası, een van mijn favoriete restaurants in Istanbul.

Dit is een gerecht voor foodies die alles eten, maar dan ook echt alles. Kokoreç is namelijk iconisch streetfood in Turkije. Het gerecht wordt gemaakt van lamsdarmen die rond een groot spit zijn gewikkeld, en langzaam boven houtskool worden geroosterd.

Het resultaat is heerlijk. Kokoreç is knapperig aan de buitenkant, sappig van binnen en zit boordevol smaak. Het vlees wordt vervolgens fijngehakt, gemengd met kruiden zoals oregano, komijn en chili, en vaak geserveerd in een knapperig broodje.

Dit eet je niet bij fancy restaurants, maar vaak bij kleine eettentjes of op straat. Mijn favoriete eettentje is misschien wel Çengelköy Kokoreççisi in Istanbul.

Dit Turkse gerecht komt oorspronkelijk uit de keuken van Anatolië, al vind je het haast overal wel in Turkije. Karnıyarık betekent letterlijk “gespleten buik”, en dat zie je terug op je bord. De aubergine is over de lengte opengesneden en gevuld met een mengsel van gehakt, ui, tomaat, knoflook en diverse kruiden – vaak geserveerd met rijst.

De aubergine wordt in de oven gebakken, totdat deze boterzacht is. Zo komen alle smaken samen, waardoor elke hap naar meer smaakt. Je zult karnıyarık regelmatig op menukaarten in Turkije zien staan, maar de lekkerste varianten eet je vaak bij locals thuis.

Köfte zijn een soort gehaktballetjes, die je veel tegenkomt in Turkije. Je kent ze misschien wel van diverse kebabzaken in Nederland, al smaken ze in Turkije veel lekkerder. De kruidige gehaktballetjes worden gemaakt met gehakt, gemengd met ui, peterselie en verschillende specerijen.

Je hebt eindeloos veel varianten, elke regio heeft wel een eigen soort köfte. De klassieke variant wordt over het algemeen gemaakt met een mengsel van lams- en rundergehakt. Zelf aan de slag? Probeer dan eens dit recept:

Lahmacun is wat wij in Nederland kennen als een Turkse pizza, al ben ik er vooral voorstander van om het gewoon lahmacun te noemen. Flammkuchen noemen we toch ook geen Franse pizza? Lahmacun wordt gemaakt met een flinterdun deeg, belegd met een mengsel van lams- of rundergehakt, ui, tomaat en kruiden zoals paprika en komijn.

Dit wordt vervolgens kort in de oven gebakken. Je eet lahmacun opgerold met wat verse peterselie en citroensap, het liefst met de hand. Veel bakkerijen in Turkije verkopen dit gerecht, je hoeft dan ook niet lang te zoeken voor je er eentje vindt. Al kun je ook thuis aan de slag en zelf lahmacun maken:

Pide – of etli ekmek – wordt vaak een Turkse pizza genoemd, maar het is eigenlijk een gerecht op zichzelf. Het is een langwerpig, bootvormig platbrood, dat in de steenoven wordt gebakken. Het kan belegd kan zijn met van alles – van gehakt met kruiden tot spinazie en kaas, of de luxere versie met een rauw ei dat op de hete pide gaart.

De korst is luchtig en knapperig tegelijk, ideaal om met de hand te eten. In haast elke Turkse regio vind je wel verschillende varianten. Het liefst eet ik een simpele variant, met wat gekruid gehakt en kaas. Gelukkig vind je dit authentieke gerecht ook steeds vaker bij Turkse restaurants in Nederland op de kaart.

In Nederland kom je in elke stad wel meerdere kebabzaken tegen, maar nergens is het zo lekker als in Turkije. Tenzij je aanschuift bij Harbii in Rotterdam overigens, daar maken ze authentieke yaprak döner. Dit is een traditionele Turkse variant, waarbij afwisselende lagen gekruid vlees (vaak kalfsvlees en lam) dun gesneden en op een verticaal spit worden gegrild. Vervolgens wordt het in dunne plakjes geserveerd.

Maar je hebt ook varianten zoals shish kebab, waarbij het vlees in blokjes aan een spies wordt gegaard. Of iskender kebab, waarbij dungesneden döner op brood wordt geserveerd met tomatensaus en boter. Adana kebab is een specialiteit uit de gelijknamige stad Adana, gemaakt van grof gehakt, rijk gekruid en boordevol smaak.

Börek is een van de meest geliefde hartige snacks in Turkije, en dat snap ik volledig. Het wordt gemaakt van dunne laagjes yufka (filodeeg), gevuld met bijvoorbeeld feta en verse peterselie – peynirli börek. Al is ıspanaklı börek (met spinazie) misschienw wel mijn favoriet.

Kıymalı börek met gekruid gehakt kom je waarschijnlijk ook veel tegen in Turkije, en is absoluut het proeven waard. De börek wordt goudbruin gebakken in de oven, en soms zelf gefrituurd. Dit geeft het een krokante bite, ideaal als lunch of tussendoortje. Drink er een glas sterke Turkse thee bij en geniet!

Op Cyprus kom je overigens mantar börek tegen, ook erg lekker. Deze pakketjes van filodeeg kun je ook gemakkelijk thuis maken:

Menemen is hét gerecht dat je in Turkije vaak bij het ontbijt tegenkomt. Het bestaat uit eieren die langzaam worden gegaard in een saus van tomaat, groene paprika en ui, vaak met een flinke scheut olijfolie. Het resultaat is romig, kruidig en een beetje pittig. Het liefst lepel ik de hele pan leeg met wat vers brood.

Elke regio heeft een eigen variant, soms verschilt dit zelfs per gezin. Sommige versies zijn lekker pittig met wat extra pul biber, andere varianten worden weer gemaakt met Turkse kaas of sucuk.

De beste manier om menemen te ervaren is tijdens een uitgebreid Turks ontbijt, waar ik hieronder veel meer over vertel.

Over ontbijt gesproken, in Turkije wordt een uitgebreid ontbijt kahvaltı genoemd. Vrij vertaald betekent dit ‘voor de koffie’. Het belangrijkste? Genieten van een ritueel, waar je samen bent met familie of vrienden, even kunt vertragen en tegelijkertijd goed aan de dag begint.

Een Turks ontbijt is dan ook gegarandeerd een feestje voor je smaakpapillen, mede doordat het bestaat uit verschillende kleine gerechten. Denk bijvoorbeeld aan smaakvol roerei, frisse salades en vers platbrood. Denk aan een tafel vol met kleurrijke gerechten en veel gezelligheid, haast het tegenovergestelde van hoe wij vaak ontbijten – met een haastig bakje kwark.

Dit is wat mij betreft hét dessert dat de wereld nodig heeft. In Turkije kom je het tegen als künefe, al vind je het in andere landen ook als knafeh of kanafeh. Het is een zoet gerecht uit Hatay, gemaakt met kaas, kataifi (dunne sliertjes filodeeg), roomboter, siroop en pistachenootjes. Bij elke hap vindt er een smaaksensatie plaats in je mond. Maar pas op, het is érg verslavend.

De combinatie van zoet en hartig maakt dit Turkse gerecht tot een favoriet bij mij. Tel daar een knapperige buitenkant, een zachte, smeuïge binnenkant en een smaak die je niet snel vergeet bij op, en je snapt waarschijnlijk waarom elke hap naar meer smaakt. Zeker met een bolletje ijs erbij.

Meer weten over dit fantastische gerecht? In deze reportage ging ik zelf aan de slag:

De meeste mensen denken bij eten in Turkije toch al snel aan baklava. Niet geheel onterecht, want je komt het overal in het land tegen. Vooral in grotere steden zoals Istanbul, sommige winkels zijn er zelfs in gespecialiseerd.

Deze wereldberoemde lekkernij bestaat uit laagjes flinterdun filodeeg, gevuld met fijngehakte noten – meestal pistache of walnoot – en overgoten met zoete siroop of honing. Het resultaat is knapperig, smeuïg en onweerstaanbaar zoet.

Baklava wordt vaak geserveerd bij speciale gelegenheden en feestdagen, al kun je het hele jaar door verse baklava krijgen. Gelukkig hoef je voor goede baklava niet per se naar Turkije, ook in Nederland vind je hele goede varianten. Zelf maken kan natuurlijk ook, probeer maar eens met dit recept: