Nieuw op tv: Paramaribo pepers

Noni Kooiman is de dochter van een Nederlandse moeder en Surinaamse vader. Ze is geboren in Amsterdam, heeft als kind een aantal jaren in Suriname gewoond en groeide verder op in Amsterdam. Vanaf haar 18e heeft ze in veel verschillende restaurants gewerkt.

De afgelopen jaren heeft ze zich meer gefocust op schrijven, onder andere maakte ze het Surinaamse kookboek Switi Sranan, en allerlei andere dingen die met eten te maken hebben. Waaronder nu dus een tv-programma.

Waarom ben je dit programma gaan maken?

Noni: “Na het uitbrengen van mijn kookboek Switi Sranan had ik contact met een producent. Het boek had het perfecte format voor een tv-programma. Samen kwamen we vrij snel op het idee om de persoonlijke geschiedenis van oudere mensen in Suriname te laten zien. Aan de hand van koken ontstaan gesprekken en verhalen en krijg je meer inzicht in de geschiedenis van het land. Eten is heel belangrijk in Suriname en hebben we als handvat gebruikt om het land en de mensen te laten zien. En dat is wat ik graag wilde: Suriname laten zien.”

Wat spreekt je zo aan aan Suriname?

Noni: “Mijn vader komt er natuurlijk vandaan, en hoewel ik er zelf niet meer woon, ga ik er om de paar jaar heen. Ik voel me er erg thuis, een gedeelte van mijn familie woont er nog. De mensen zijn enorm hartelijk. Voor het programma ging ik ook langs bij mensen die ik niet kende, maar ook daar werd ik met open armen ontvangen. Veel Surinamers zijn trots op hun land en willen er graag over vertellen. Over hoe ze koken en eten, hoe ze leven en hoe het land is. Het mooie aan Suriname is ook dat er altijd een bordje eten over is. Je kunt altijd aanschuiven en dat merk je als je daar bent.”

In het programma komt naar voren dat de afkomst van de kok vaak te herkennen is aan de gerechten en ingrediënten waarmee hij kookt, hoe merk je dat?

Noni: “Uit landen van over de hele wereld zijn inwoners in Suriname terechtgekomen. Afrikanen vanuit de slavernij, Europeanen die er binnenvielen, en na de slavernij ook Indonesiërs, Indiërs en Chinezen. Allemaal namen ze hun eigen eetgewoontes mee. En mensen houden zich daar grotendeels aan vast: ze koken wel gerechten van andere bevolkingsgroepen, maar het grootste gedeelte is te herleiden naar de afkomst. Op een Hindoestaanse bruiloft vind je bijvoorbeeld niet zo snel een Creoolse moksi alesi, maar Indiase gerechten.”

Welk moment uit de opnames is je het meest bijgebleven en waarom?

Noni: “Wat ik van tevoren hoopte, en wat ook gelukt is om te laten zien: mensen hebben zoveel verhalen, uiteenlopende achtergronden en ideeën. Mijn vader is bij de twee afleveringen met familieleden geweest, wat heel bijzonder was om met hem te kunnen doen. En het meest aangrijpende was een verhaal van Kapitein Strijder (aflevering 2), die in het binnenland woont, in een dorp waar hij liever niet had gewoond. Zijn oorspronkelijke dorp is in de jaren ’60 overstroomd door de aanleg van een stuwmeer. Het verdriet van destijds merk je nog steeds. Tijdens de opnames kookte ik met een vrouw – de kapitein zelf kookt niet – die het duidelijk spannend vond om Nederlands te spreken. Terwijl ze pinda’s stampte voor een gerecht dat we maakte, begon ze ondertussen te zingen. Haar man stond erbij en zong mee. Dat was zoiets liefs, zoiets moois om te zien.”

Wat is het lekkerste dat je hebt gegeten tijdens de opnames?

Noni: “Oh, dat zijn er meerdere. Het was bijvoorbeeld heel leuk om te koken met mijn Javaanse oudtante, die als klein kindje met laatste boot uit Java is gekomen. Ze was zo enthousiast en hard aan het werk, we hebben veel verschillende gerechten met haar gekookt. Ze wilde eigenlijk gewoon doorgaan met koken, we hadden immers nog zoveel te doen. Onder andere maakten we gudanang, een soort salade van geblancheerde groente met een smaakvolle kokossambal erover. Het recept hiervoor vind je ook onderaan dit artikel.”

Hoe zou je de Surinaamse keuken omschrijven?

Noni: “Er is bij mijn weten niet een land met dezelfde samenstelling van bevolkingsgroepen als Suriname. En dat maakt ook de Surinaamse keuken. Bovendien wordt er hoog op smaak gekookt. In een van de gespreken tijdens het programma omschrijft iemand de Surinaamse keuken als zoet, zuur, zout en een beetje peper. En al die smaken zitten daadwerkelijk in de meeste gerechten. Alles is hoog op smaak, er worden veel pepers gebruikt en vaak word ter zuurgoed naast geserveerd.”

En als je thuis Surinaams wilt koken, welk gerecht raad je dan aan?

Noni: “Het komt niet voor in het programma, maar iedereen vindt saoto soep lekker. Dat is echt een instapmodel gerecht. En als het leuk vindt om met deeg te werken is het leuk om zelf roti platen te maken!”

Kun je ook niet wachten om te kijken? Paramaribo pepers is vanaf 11 mei elke zaterdag te zien om 19.15 uur bij de VPRO op NPO2of binge de serie op NPO Start. In zes afleveringen bezoekt Noni bekenden en onbekenden uit het land en komt ze tijdens het bereiden van typisch Surinaamse gerechten meer te weten over de achtergronden van de mensen en geschiedenis van het land.

En heb je na het kijken van Paramaribo pepers trek gekregen? Met deze recepten maak je de gerechten uit het programma ook bij je thuis!