Leer de klassieker kennen: alles over cognac

Cognac is een luxe drank met een rijke geschiedenis. Maar wat maakt het nou zo bijzonder? Hoe wordt het gemaakt en welke soorten zijn er? Om dat te ontdekken reisde ik af naar het zuidwesten van Frankrijk, naar het stadje Cognac, waar ik in de kelders van het legendarische cognachuis Rémy Martin hun 300-jarige jubileum vierde en deze klassieker beter leerde kennen.

Cognac is een brandewijn. Deze sterke drank wordt, net als andere soorten brandy, gedistilleerd uit wijn. Tijdens het distillatieproces worden alcoholdamp en water van elkaar gescheiden, waarna de alcoholdamp condenseert tot een vloeistof met een verhoogd alcoholpercentage: eau-de-vie.

Hoewel het basisprincipe van distillatie hetzelfde is als bij andere soorten brandy, zijn er strikte regels waaraan een drank moet voldoen om cognac te mogen heten. Deze zijn vastgelegd door de Cognac AOC (Appellation d’Origine Contrôlée). Zo mogen alleen specifieke druivenrassen worden gebruikt, waarvan Ugni Blanc de meest voorkomende is. Daarnaast moet de wijn tweemaal worden gedistilleerd in koperen ketels, minimaal twee jaar rijpen in eikenhouten vaten, en moet de productie plaatsvinden in de Cognac-regio in Frankrijk.

Met de viering van een 300-jarig jubileum kun je wel terugrekenen naar de tijd waarin deze drank zijn oorsprong vond. De geschiedenis van cognac voert ons terug naar een periode waarin handelaren op zoek gingen naar manieren om wijn langer houdbaar te maken. De Fransen ontdekten in de 16e en 17e eeuw dat destillatie niet alleen de houdbaarheid verlengde, maar ook zorgde voor een geconcentreerdere en verfijndere smaak, die nog verder werd versterkt door rijping in eikenhouten vaten.

Jonge wijnboeren in de Cognac-streek zagen kansen en al snel werd de naam van het stadje onlosmakelijk verbonden met deze nieuwe sterkedrank. Door de groeiende populariteit werden er verschillende cognachuizen opgericht en in 1909 werd de regio officieel erkend, waarmee cognac een beschermde status kreeg.

Een van deze jonge wijnboeren was Rémy Martin, die in 1724 zijn cognachuis opzette. Vanaf het begin richtte het familiehuis zich uitsluitend op Fine Champagne Cognac, een blend van eaux-de-vie afkomstig uit de prestigieuze Grande Champagne en Petite Champagne regio’s. De kalkrijke bodem in deze gebieden geeft de druiven een uniek rijpingspotentieel, wat resulteert in een bijzondere smaak.

Het merk groeide al snel uit tot een van de bekendste namen in de cognacwereld. Waar de meeste huizen zich destijds vooral op de Franse markt richtten, keek Rémy Martin verder. In 1870 werd het de eerste cognac die officieel in Amerika werd verkocht, wat de basis legde voor het luxe imago dat het merk nog steeds heeft. Dit wereldwijde succes werd verder versterkt toen Rémy Martin in 1927 als eerste een cognac op de markt bracht met het label VSOP Fine Champagne Cognac. In 1948 werd het huis officieel erkend als pionier van deze categorie, wat sindsdien de signatuur van het merk is gebleven.

Cognac wordt ingedeeld op basis van de rijpingstijd van de jongste eau-de-vie in de blend. De jongste variant is VS (Very Special), die minimaal twee jaar rijpt en bekendstaat om zijn fruitige karakter. VSOP (Very Superior Old Pale) rijpt minimaal vier jaar en heeft een rijkere smaak. In de VSOP van Rémy Martin proef je bijvoorbeeld tonen van vanille en abrikoos terug. XO (Extra Old) rijpt minimaal tien jaar en biedt een diepere, complexere smaak. Zo heeft de Rémy Martin XO tonen van vijgen, honing, cacao en specerijen.

Boven deze cognac-classificaties bevinden zich de zeldzame Hors d’Âge, die vaak tientallen jaren rijpen. Rémy Martin verkoopt deze exclusieve cognacs onder de naam Louis XIII, een blend van eeuwenoude eaux-de-vie die gerijpt zijn in speciale Tierçon-vaten. Met tonen van saffraan, rozen, tabak en leer behoort deze cognacs tot de meest iconische ter wereld.

De smaak van cognac varieert afhankelijk van de rijping, maar doorgaans herken je altijd fruitige, kruidige en houtachtige tonen. De drank wordt meestal puur gedronken, maar wist je dat je het ook heel goed kunt combineren? Cognac wordt steeds vaker gebruikt in cocktails en een goede foodpairing kan de smaak van zowel de drank als het gerecht versterken.

Baptiste Loiseau, keldermeester bij Rémy Martin, legt mij tijdens een tasting uit dat cognac verrassend veelzijdig is en dat experimenteren met combinaties vooral een kwestie is van plezier hebben. Volgens hem draait een goede pairing om contrast of een complementaire smaak. Een knapperig gerecht kan bijvoorbeeld prachtig samengaan met een zachte, rijpe cognac, terwijl een rokerig gerecht juist harmonieert met een cognac met houtachtige tonen.

Kun jij wel wat inspiratie gebruiken? Bekijk dan deze recepten met cognac en stel je eigen combinaties samen: