Wat is sambal?
In de basis is sambal een mengsel van gepureerde Spaanse pepers en zout, traditioneel vermalen met een vijzel en stamper. Hieraan worden vaak nog andere smaakmakers toegevoegd, zoals trassi (gefermenteerde garnalenpasta), knoflook, gember, ui, suiker of limoensap. Hoewel het een echt Indonesisch product is, zijn de pepers waarvan het gemaakt wordt niet inheems in de eilandengroep. Voordat de Spanjaarden en Portugezen in de 16e eeuw de Spaanse peper in Indonesië introduceerden, maakten de Indonesiërs een product dat vergelijkbaar is met sambal van andere pittige ingrediënten, zoals gember en zwarte peper. De Spaanse pepers sloegen echter wel aan en zo ontstond sambal zoals we hem nu kennen.
Wil je ook iedere week de lekkerste recepten & tips ontvangen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief:
Wat kun je ermee?
Het wordt vaak geserveerd als saus bij verschillende gerechten, zoals nasi goreng, rauwe groenten, gebakken vis of kip. Ook voor noedelgerechten en in soepen is het een lekker pittige smaakmaker. Aan eigenlijk elk gerecht waarbij je denkt ‘dit mag wel pittiger’, kun je een lepeltje sambal toevoegen. Maak ook eens een dipsausje of marinade ermee voor een scherpe kick, of smeer een boterham met smeerkaas en sambal (wordt vaak al in een bakje verkocht) of pindakaas en sambal.
Waar koop je sambal?
In Nederlandse supermarkten is de pittige saus altijd wel te vinden. De meest voorkomende soort is sambal oelek, de standaard versie van alleen pepers en zout. Daarnaast bestaan er nog meer dan 200 verschillende soorten met elk hun eigen smaak en pittigheid, maar in Nederland zijn we het meest bekend met sambal badjak (gebakken met trassi), sambal brandal (pittig en gebakken) en sambal manis (mild en zoetig). Bij de meeste toko’s vind je andere merken dan je in de supermarkten tegenkomt. In de toko is de saus vaak pittiger en lijkt de receptuur meer op echt Indonesische sambal. Ook op de markt kun je het kopen, vaak in zakjes of kleine plastic bakjes.
Hoe vervang je het?
De smaakvolle pittigheid van de saus is bijna niet te evenaren, maar als je een alternatief zoekt kun je gaan voor een ander soort hete pepersaus, zoals sriracha of tabasco. Houd je niet zo van pittig? Kies dan voor sweet chilisaus of een andere mildpittige saus.
Hoe moet je sambal bewaren?
Sambal die je in de supermarkt of toko in een glazen potje hebt gekocht blijft ongeopend op een donkere, koele plek wel een jaar goed. Een geopende pot kun je in de koelkast zo’n 10 maanden bewaren. Koop of maak je verse sambal? Deze is in de koelkast een paar weken houdbaar; kijk, ruik en proef goed voordat je het weggooit.
Recepten met sambal
We denken niet dat je nog veel overtuiging nodig hebt om sambal een keer te proberen. Mocht je toch nog twijfelen, dan trekken deze recepten je ongetwijfeld over de streep:
Zelfgemaakte sambal
Voor dit recept moet je even een tripje naar de toko maken (of ja, ‘moet’, wij vinden dat gewoon heel leuk), maar dat is het resultaat meer dan waard. Deze sambal is lekker pittig en zit vol heerlijke smaakmakers.
> naar het recept: sambal nr. 1
Nasi goreng
Indonesische nasi goreng mag uiteraard niet ontbreken uit dit lijstje. Voeg zo veel of zo weinig van de pittige smaakmaker toe als je zelf lekker vindt. Selamat makan!
> naar het recept: nasi goreng
Lamsrack met sambalmarinade
Deze marinade is supermakkelijk te maken en smaakt verrukkelijk bij het malse lamsvlees. Voeg daar nog gegrilde courgette aan toe en je hebt een feestje op tafel.
> naar het recept: lamsrack met sambalmarinade
Spicy tempeh
Deze pittige tempeh is zó lekker dat je minstens twee keer wil opscheppen. Serveer hem met ramen of bij de nasi rames.
> naar het recept: spicy tempeh
Vegan gado-gado-bowl
Gadogado (Indonesisch voor ‘mix mix’) is misschien wel een van de bekendste Indonesische gerechten. Je verwerkt de saus in dit recept in een heerlijke pindasaus, maar van een extra lepeltje bij het gerecht zal niemand opkijken.
naar het recept: vegan gado-gado-bowl
