Wat is sambal en wat kun je ermee?

In de basis is sambal een mengsel van gepureerde Spaanse pepers en zout, traditioneel vermalen met een vijzel en stamper. Hieraan worden vaak nog andere smaakmakers toegevoegd, zoals trassi (gefermenteerde garnalenpasta), knoflook, gember, ui, suiker of limoensap. Hoewel het een echt Indonesisch product is, zijn de pepers waarvan het gemaakt wordt niet inheems in de eilandengroep. Voordat de Spanjaarden en Portugezen in de 16^e eeuw de Spaanse peper in Indonesië introduceerden, maakten de Indonesiërs een product dat vergelijkbaar is met sambal van andere pittige ingrediënten, zoals gember en zwarte peper. De Spaanse pepers sloegen echter wel aan en zo ontstond sambal zoals we hem nu kennen.

Wil je ook iedere week de lekkerste recepten & tips ontvangen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief:

Het wordt vaak geserveerd als saus bij verschillende gerechten, zoals nasi goreng, rauwe groenten, gebakken vis of kip. Ook voor noedelgerechten en in soepen is het een lekker pittige smaakmaker. Aan eigenlijk elk gerecht waarbij je denkt ‘dit mag wel pittiger’, kun je een lepeltje sambal toevoegen. Maak ook eens een dipsausje of marinade ermee voor een scherpe kick, of smeer een boterham met smeerkaas en sambal (wordt vaak al in een bakje verkocht) of pindakaas en sambal.

In Nederlandse supermarkten is de pittige saus altijd wel te vinden. De meest voorkomende soort is sambal oelek, de standaard versie van alleen pepers en zout. Daarnaast bestaan er nog meer dan 200 verschillende soorten met elk hun eigen smaak en pittigheid, maar in Nederland zijn we het meest bekend met sambal badjak (gebakken met trassi), sambal brandal (pittig en gebakken) en sambal manis (mild en zoetig). Bij de meeste toko’s vind je andere merken dan je in de supermarkten tegenkomt. In de toko is de saus vaak pittiger en lijkt de receptuur meer op echt Indonesische sambal. Ook op de markt kun je het kopen, vaak in zakjes of kleine plastic bakjes. Of je gaat zelf sambal maken.

De smaakvolle pittigheid van de saus is bijna niet te evenaren, maar als je een alternatief zoekt kun je gaan voor een ander soort hete pepersaus, zoals sriracha of tabasco. Houd je niet zo van pittig? Kies dan voor sweet chilisaus of een andere mildpittige saus.

Sambal die je in de supermarkt of toko in een glazen potje hebt gekocht blijft ongeopend op een donkere, koele plek wel een jaar goed. Een geopende pot kun je in de koelkast zo’n 10 maanden bewaren. Koop of maak je verse sambal? Deze is in de koelkast een paar weken houdbaar; kijk, ruik en proef goed voordat je het weggooit.

We denken niet dat je nog veel overtuiging nodig hebt om sambal een keer te proberen. Mocht je toch nog twijfelen, dan trekken deze recepten je ongetwijfeld over de streep: